اگه تا حالا پای شما هم به دادگاه یا کلانتری باز شده باشه، احتمالاً با کلماتی مثل شکواییه، دادخواست یا لایحه روبه‌رو شدید. خیلیا نمی‌دونن اینا دقیقاً چی هستن، فرقشون چیه و تو چه موقعیتی باید از کدوم استفاده کرد.
توی این مقاله قراره همه‌چی رو خیلی ساده و کاربردی برات توضیح بدیم. بعد از خوندن این مطلب، خودت می‌تونی تشخیص بدی که الان باید شکواییه بنویسی، یا دادخواست، یا لایحه دفاعیه.
فهرست مطالب
- شکواییه چیه؟
- دادخواست یعنی چی؟
- لایحه چیه و کی به درد می‌خوره؟
- تفاوت شکواییه، دادخواست و لایحه
- جدول مقایسه‌ای
- مثال‌های واقعی از هرکدوم
- از کجا متن آماده‌شونو بگیرم؟
✅ شکواییه چیه؟
شکواییه یعنی اعلام وقوع جرم.
وقتی از کسی شکایت داری که مرتکب جرم شده (مثل دزدی، ضرب‌و‌جرح، تهدید، کلاهبرداری…) باید شکواییه تنظیم کنی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبتش کنی.
قبلاً امکان داشت مستقیم بری دادسرا یا کلانتری، اما حالا طبق مقررات جدید، همه شکایات کیفری باید از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت بشن.
مثال‌های شایع:
- کسی کتکت زده؟ شکواییه ضرب و جرح
- تهدیدت کرده؟ شکواییه تهدید
- پولت رو خوردن یا سرت کلاه گذاشتن؟ شکواییه کلاهبرداری
📌 شکواییه معمولاً اولین گام برای شروع پرونده کیفریه و ارسالش از طریق دفتر خدمات قضایی به دادسرا انجام می‌گیره.
✅ دادخواست یعنی چی؟
دادخواست برای پرونده‌های حقوقی استفاده می‌شه. یعنی وقتی قراره از کسی پول، مال یا حقی بگیری (بدون اینکه جرم اتفاق افتاده باشه)، باید با دادخواست اقدام کنی.
مثل شکواییه، دادخواست هم الان فقط از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می‌شه و به دادگاه صالح ارسال می‌شه.
مثال‌ها:
- مهریه‌تو می‌خوای؟ دادخواست مطالبه مهریه
- مستأجر تخلیه نمی‌کنه؟ دادخواست تخلیه
- بدهکاره؟ دادخواست مطالبه وجه
📌 دادخواست هم پرونده جدید باز می‌کنه اما در دادگاه حقوقی. همچنین شامل هزینه دادرسی می‌شه که باید موقع ثبت پرداخت بشه.
✅ لایحه چیه و کِی استفاده می‌شه؟
لایحه یعنی متن دفاع یا توضیح یا درخواست کتبی که در جریان یک پرونده به قاضی داده می‌شه. این متن می‌تونه برای دفاع از خودت، اعتراض به رأی یا حتی عذر موجه برای عدم حضور باشه یا حتی برای مطالعه اوراق پرونده ت باشه.
برخلاف شکواییه و دادخواست، لایحه پرونده جدید باز نمی‌کنه، بلکه فقط بخشی از روند دفاع یا پیگیری پرونده موجوده.
انواع کاربرد:
- لایحه دفاعیه در پاسخ به شکایت طرف مقابل
- لایحه اعتراض به رأی دادگاه
- لایحه عذر موجه (مثلاً نمی‌تونی در جلسه حاضر بشی)
📌 لایحه رو می‌تونی از طریق دفاتر خدمات قضائی به شعبه ارسال کنی یا در روز جلسه، حضوری تحویل بدی. اما بهتره که قبل از جلسه یا بعد از آن لایحه مربوطه رو از طرق دفاتر خدمات قضائی بر اساس شماره پرونده ت به شعبه ارسال کنی تا هم سند رسمی برای ارائه اون داشته باشه هم کد رهگیری دریافت کنی.
🆚 تفاوت شکواییه، دادخواست و لایحه
| مورد | شکواییه | دادخواست | لایحه |
|---|---|---|---|
| نوع پرونده | کیفری | حقوقی | ادامه یک پرونده موجود |
| کجا ثبت می‌شه؟ | دفاتر خدمات قضایی → دادسرا | دفاتر خدمات قضایی → دادگاه | سامانه ثنا یا حضوری در شعبه |
| هزینه دارد؟ | بله | بله (هزینه دادرسی) | بله |
| کاربرد اصلی | اعلام جرم | مطالبه حق | دفاع، اعتراض، توضیح |
| شروع‌کننده پرونده است؟ | بله | بله | نه |
🧾 مثال‌های کاربردی
۱. نمونه شکواییه:
«اینجانب … شکایتی دارم علیه آقای … به اتهام توهین و تهدید، در تاریخ … که موجب ترس و آزار اینجانب گردیده است.»
۲. نمونه دادخواست:
«اینجانب با تقدیم این دادخواست تقاضای مطالبه مهریه به مبلغ ۵۰۰ سکه بهار آزادی از خوانده را دارم.»
۳. نمونه لایحه:
«اینجانب در پاسخ به اظهارنامه ارسالی، با احترام اعلام می‌دارم مطالب مندرج در آن خلاف واقع بوده و هیچگونه تعهدی نسبت به خواسته مذکور نداشته‌ام…»
📌 از کجا متن آماده بگیریم؟
برای هر کدوم از این متون قضایی، می‌تونی از منابع قابل اعتماد استفاده کنی:
- دسته‌بندی نمونه شکواییه، لایحه و دادخواست در سایت وکیل کوچ
- ربات هوشمند وکیل کوچ که می‌تونه متن متناسب با شرایط تو بنویسه
- نمونه‌های معتبر در فرم‌های رسمی دفاتر خدمات قضایی
🎯 برای مشاوره یا دریافت متن آماده، وارد ربات وکیل کوچ شو
نتیجه‌گیری
شکواییه، دادخواست و لایحه سه ابزار اصلی برای پیگیری حقوقی و قضایی در ایران هستن.
فرق بین اون‌ها، جایگاه ثبت، نوع پرونده و نحوه استفاده باعث می‌شه بدونی چه زمانی و چطور ازشون استفاده کنی.
نکته مهم اینه که امروزه همه‌ی درخواست‌ها، چه کیفری چه حقوقی، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت بشن، نه مراجعه حضوری به دادگاه یا دادسرا.
در آخر به شما پیشنهاد می شود که با حقوق فردی و اجتماعی خود آشنا باشید و با آگاهی کامل از حقوق شهروندی در جامعه قدم بگذارید.